W dniu 12 marca 2022r.  weszły w życie z mocą wsteczną tj. od 24 lutego 2022r. przepisy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. W ustawie  wprowadzono rozwiązanie, które umożliwia dostęp do polskiego rynku pracy obywatelom Ukrainy, których pobyt został uznany za legalny.

Na gruncie nowych przepisów specustawy, wjazd obywateli Ukrainy do Polski od dnia 24 lutego 2022 r. uprawnia do legalnego pobytu w okresie 18 miesięcy, licząc od 24 lutego 2022 r. (wystarczy pieczątka Straży Granicznej). Jeśli jednak obywatel Ukrainy wyjedzie z Polski na okres dłuższy niż 1 miesiąc, uprawnienie to mu przepada.

Aby zatrudnić obywatela Ukrainy, podmiot powierzający wykonywanie pracy  jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiadomić za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl właściwy urząd pracy o powierzeniu mu pracy. Niewypełnienie ww. warunków oznacza brak możliwości wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę.
Zgodnie z ustawą obywatel Ukrainy będzie uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, w przypadku gdy:

• jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 lub jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.

Powiadomienie ma nastąpić za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl. W powiadomieniu podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy przekazuje:

1. informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy:

•  nazwę albo imię (imiona) i nazwisko,
•  adres siedziby albo miejsca zamieszkania,
•  numer telefonu lub adres poczty elektronicznej o charakterze służbowym,
• numer identyfikacyjny NIP i REGON
• w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, albo numer PESEL
• w przypadku osoby fizycznej, - numer wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia
• w przypadku podmiotu powierzającego wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy, który prowadzi agencję zatrudnienia świadczącą usługi pracy tymczasowej,
• symbol PKD oraz opis wykonywanej działalności związanej z pracą obywateli Ukrainy;

2. dane osobowe obywatela Ukrainy:

• imię (imiona) i nazwisko,
• datę urodzenia,
• płeć,
• obywatelstwo,
• rodzaj, numer i serię dokumentu podróży lub innego dokumentu stwierdzającego lub pozwalającego ustalić tożsamość oraz państwo, w którym wydano ten dokument,
• numer PESEL – o ile został nadany;

3. rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy;

4. stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy.

Obywatel Ukrainy będzie mógł ponadto zarejestrować się oraz zostać uznany jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 albo pkt 22 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2021 r. poz. 1100, z późn. zm. ). Przy czym do obywateli Ukrainy nie będzie stosowany warunek określony w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. nie ukończyła 60 lat - kobieta lub 65 lat – mężczyzna).

Ustawa przewiduje też, że minister właściwy do spraw pracy będzie mógł określić, w drodze rozporządzenia, liczbę obywateli Ukrainy, którym dany podmiot będzie mógł powierzyć wykonywanie pracy, która miałaby być ustalana w stosunku do liczby wszystkich osób, którym ten podmiot powierza wykonywanie pracy, „kierując się względami bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego, ochroną lokalnych rynków pracy oraz zasadą komplementarności zatrudnienia cudzoziemców w stosunku do obywateli polskich”.

Ustawa zezwala też Ochotniczym Hufcom Pracy na realizację zadania, o których mowa w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, na rzecz obywateli Ukrainy, którzy ukończyli 15 lat i nie ukończyli 25 lat.

Pełna treść ustawy w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej